طرح‌های برق آبی طالبان چالش جدید کابل و اسلام‌آباد

به گزارش یاقوت نیوز؛ به نقل از خبرگزاری اسپوتینک، ساخت نیروگاه برق آبی گمبیری بر روی رودخانه کنر توسط گروه طالبان حتی می‌تواند به درگیری با پاکستان منجر شود. چنان که جان اچکزی وزیر اطلاعات ایالت بلوچستان پاکستان می گوید، این تصمیم گروه طالبان در اسلام آباد به عنوان یک اقدام آشکارا دشمنانه تلقی خواهد شد. به گفته وی، این گروه قرار است یک شرکت هندی را در ساخت نیروگاه برق آبی مشارکت دهد.
مطیع‌الله عابد، سخنگوی وزارت آب و انرژی طالبان پیشتر گفته بود: «یکی از پروژه‌های بزرگ وزارت آب و انرژی پروژه بند گمبیری است. این سد ظرفیت تولید ۴۵ میگاوات برق را دارد و ۳۴ هزار هکتار زمین کشاورزی را نیز آبیاری خواهد کرد و تصمیم گرفته شده که این پروژه توسط بخش خصوصی تکمیل شود.»

وی با تاکید بر این که «بررسی و طراحی این پروژه کامل شده است» گفت ساخت بند بر روی رودخانه کنر زمانی آغاز خواهد شد که بودجه‌ای برای این طرح تخصیص یابد.

به گزارش اسپوتنیک به گمان کارشناسان دست‌های نیرومندتر از پاکستان از منطقه و فرامنطقه با کارت گروه طالبان بازی می‌کنند. عبدالناصر نورزاد، پژوهشگر امنیت و ژئوپولتیک و استاد پیشین دانشگاه کابل در این باره گفت: «مسئله سیاست آب میان افغانستان و پاکستان، یکی از چالش های اساسی در سال های گذشته بوده است. آب رودخانه کنر که سال‌ها است بدون حساب و کتاب در جهت منافع اقتصادی پاکستان مصرف می‌شود، همواره مایه نگرانی در روابط میان افغانستان و پاکستان بوده است. این مشکل طی ۲۰ سال حکومت جمهوری در افغانستان، بارها به دستمایه تنش در روابط دو کشور مبدل شد. با روی کار آمدن گروه طالبان، تصور عام و برداشت متعارف این بود که این معضل، حل شده و پاکستان در جهت منافع اقتصادی و هیدروپولیتیک خود، به هدف رسیده است. اما آنچنان که مشاهده می‌شود، دست‌های قوی تر از پاکستان از منطقه و فرامنطقه با کارت طالبان بازی می کنند. گروه طالبان نه تنها نتوانسته است منافع امنیتی وسیاسی پاکستان را تامین کند، منافع اقتصادی همسایه خود را نیز با چالش روبرو ساخته است آب رودخانه کنر که قرار بود نیاز های اساسی پاکستان را برآورده کند، با دخالت و میانجیگیری آمریکایی ها، به هندی‌ها محول شده است.

اساسا قرار بود این پروژه توسط چینی ها به پیش برده شود، اما آنچنان که از قرائن و شواهد پیداست چین و پاکستان دیگر در جهت منافع فرا منطقه نقش ندارند وآمریکا در یک تفاهم امنیتی وسیاسی، این امتیاز را به هندی‌ها واگذار کرده است. این امر می‌تواند منبع تنش میان اسلام اباد و کابل شود و رژیم نوپای طالبان را با چالش‌های جدی امنیتی، سیاسی و اقتصادی روبرو سازد.»

وی در ادامه افزود:‌ «نه تنها رژیم طالبان که هیچ حکومت حتی مشروع و قانونی نیز قادر به حل و فصل این مسئله به نفع افغانستان نیست. یا باید به پاکستان امتیاز دهند و منافع افغانستان را مد نظر نگیرند و یا اینکه با دفاع از حقوق آبی افغانستان، در تقابل با پاکستان قرار گیرند که در هردوصورت وجود تهدید های تروریستی که پاکستان پناهگاه امن آنها است، امنیت افغانستان را تهدید خواهد کرد. در صورت امتیاز دادن به پاکستان، رقبای این کشور مانند هند دست به کار خواهد شد و راهی را برای چالش‌زایی در برابر آن خلق خواهد کرد. زیرا در حال حاضر، رژیم طالبان با چالش‌های متعددی روبرو است که می تواند با اندک فشار اسلام‌آباد، از طرف گروه‌های مخالف گروه طالبان که در ضدیت با آن قرار دارند، آسیب‌پذیرتر شود. این مسئله حتی از زبان مقام های پاکستانی نیز شنیده شده است و ممکن گزینه بعدی در برابر گروه طالبان نافرمان و خرج از کنترل، همین رویکرد باشد.»

عبدالشکور اخلاقی کارشناس فرهنگی و سیاسی افغان نیز این اقدام گروه طالبان را در راستای افزایش پذیرش در نزد مردم و جامعه جهانی خواند و توضیح داد: «با پدیدار شدن چالش اقلیمی افزون بر موضوع محیط زیست، آب به عنوان یک مسئله مهم و حیاتی برای کشورها مطرح است.

در این بین آب برای افغانستان از جهاتی بیش از دیگران حایز اهمیت می باشد و آن را در صدر اولویت هایش قرار داده است. نخست برای این که آب‌های افغانستان، به مثابه سرمایه ملی، سالیان متوالی است که هدر می‌رود و از آن هیچ بهره‌ای نمی گیرد؛ دوم این که پدیده “خشکسالی” و “محیط زیستی” افغانستان را در موقعیتی دشوار قرار داده است.

هرچند موضوع مدیریت آب، در دوران جمهوریت نیز مورد توجه قرار گرفته بود، و ایجاد سدهای گوناگون جزو برنامه دولت قرار داشت؛ اما با به قدرت رسیدن طالبان این موضوع همچنان در صدر برنامه ها قرار دارد. برای طالبان، افزون بر جهات فوق، یک علت و دلیل دیگر هم افزوده شده است. و آن موضوع کسب مقبولیت و مشروعیت حاکمیت طالبان در سطح داخلی و خارجی است. طالبان از این طریق سعی دارد محبوبیت و کارآیی خود را به اثبات برسانند.»

وی در ادامه خاطرنشان کرد:‌ «اما مدیریت آب، به ویژه ایجاد سدهای آبی در افغانستان با موانع داخلی و خارجی نیز روبرو است. از جمله مخالفت کشورهای همجوار یکی از موانع ایجاد سدها و چالشی در مدیریت آن است.»

اسپوتنیک فارسی در ادامه گزارش خود نوشت: به نظر می‌رسد وجود چنین شرایطی، اجرای چنین پروژه‌های ملی را برای افغانستان دشوار و حتا ناممکن می‌سازد. برای رفع این معضل دو گزینه وجود دارد:

گزینه اول این که افغانستان به چنان قدرت سیاسی و دیپلماسی و نظامی (قدرت ملی) دست یابد که تهدیدهای پاکستان بدون اثر شود. با توجه به وضعیت جاری این کشور، اکنون این گزینه عملی نیست و برای آن راهی طولانی در پیش است.

گزینه دوم آن است که طالبان راه و رسم اقناع‌سازی و اعتمادسازی را در پیش گیرد که پاکستان بپذیرد افغانستان حق دارد از منافع خود بهره ببرد و اجرای چنین پروژه‌هایی هرگز تهدید و خطری برای اسلام‌آباد نخواهد بود. همچنین اجرای این پروژه‌ها هرگز به قیمت عدم تعادل در موازنه میان همسایگان، به ویژه رقبای پاکستان تمام نخواهد شد. اتخاذ و عملی شدن چنین گزینه ای از سوی طالبان، بازهم خارج از توان آنان تلقی می شود؛ اما نسبت به گزینه نخست عملی‌تر به نظر می‌رسد.

افشار کارشناس مسایل سیاسی با اشاره به تسلط و چیرگی گروه طالبان با کمک پاکستان گفت: «پیوندهای طالبان با پاکستان در جریان چند سال دهه گذشته فراز و فرودهای زیادی داشته است. در دوره جمهوریت پیوسته دولت‌ها در کابل پاکستان را متهم به پرورش گروه های تروریستی در برابر حکومت مستقر در کابل می کردند، اما به رغم از اینکه تصور می‌شد بعد از روی کار آمدن طالبان روابط اسلام آباد با کابل هموار شود و از چالش‌های گذشته دور شود، این طور نشد. از طرف دیگر طالبان اصرار دارند خودشان را یک حکومت مستقل نشان بدهند و این ذهنیت در اذهان خارجی‌ها و داخلی‌ها را که گروه طالبان کاملا وابسته به پاکستان است را از اذهان دور بسازند. از همین رو هر از چندگاهی سیاست‌هایی در پیش می‌گیرند که به نوعی بتوانند استقلال خودشان را به نمایش بگذارند. ساخت این سد و به چالش کشیدن منابع آبی کشورهای همسایه از جمله پاکستان از اهرم‌هایی است که طالبان گمان می‌کنند در اختیار دارند. واگذاری عملیات این سد به یک شرکت هندی شاید به تلافی سیاست‌های پاکستان باشد که با اخراج گسترده مهاجران و بستن متناوب مرزهای گمرکی گروه طالبان را تحت فشار قرار می‌دهند.»

وی در ادامه گفت: «به گمان من در کش و قوس بین حکومت ها و میان طالبان با کشورهای همسایه از جمله پاکستان متضرر اصلی مردم افغانستان و بازرگانان افغانستانی هستندکه اموالشان در دو طرف مرز معطل می ماند و بعضا حاوی موادی است که فاسد شدنی است

برچسب ها: اسلام آباد و کابل , پروژه برق‌آبی , طالبان , طرح‌های برق‌آبی , یاقوت , یاقوت نیوز