20 دی ماه سالروز شهادت پدر صنایع ملی ایران

نرگس کاظمی ونهری- بدون هرگونه مبالغه ای باید گفت اگر ناصرالدین شاه ناجوانمردانه فرمان اعدام امیرکبیر را پس از سالها خدمتگزاری به ایران صادر نکرده بود و امیرکبیر در مقام خود سالها باقی می ماند به یقین، امیرکبیر، ایران عصر قاجاری را که همچنان در دوران قرون وسطی متوقف گردیده بود، با حسن سیاست و واقع بینی و ایران دوستی، به شاهراه ترقی و تعالی هدایت می کرد که در نتیجه مورخان، تاریخ اخیر ایران را به صورتی دیگر می نگاشتند که در این میان نه ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه برای سفرهای بی ثمر خود به اروپا، دار و ندار ایران را نزد بیگانگان گرو می گذاشتند و نه در این سفرها آبروی ایران و ایرانی را بر باد می دادند، و نه اینکه ناصرالدین شاه به دست میرزارضای کرمانی به قتل می رسید.

مرحوم میرزا تقی خان امیرکبیر یکی از دولتمردان مؤثر در آغاز فرایند نوگرایی در ایران بود که راه روشنفکران نسل‌های بعدی را باز کرد.

توسعه بر محور نبوغ انسان را امیر کبیر ۲۰۰ سال پیش درک کرده بود و برای بزرگی امیرکبیر فقط تأسیس دارالفنون کافی است که بیش از ۸۹ نفر از فارغ التحصیلان دارالفنون به صدارت رسیدند و ۲۸ نفر آنها وزیر آموزش و پرورش شدند و این نهالی است که او ایجاد کرد.

شاید کمتر شخصیتی لااقل در تاریخ معاصر ایران مثل امیرکبیر باشد. از این جهت که گویی به رویایی تبدیل ‏شده و همه ما فکر می‌کنیم کسی چون او راه رسیدن به مقصدی نامعلوم است و امروز هم باید سیاستمداری ‏چون او پا به میدان بگذارد.

امیرکبیر نخستین کسی است که ‏ذوالریاستین، ‏یعنی هم سپه‌سالار و هم رئیس دیوانیان بود که ‏این خودش تحولی در ‏مناسبات سیاسی ایران بود.‏

به طور کلی باید گفت هرچند اصلاحات امیرکبیر به دلیل دوره کوتاه صدارتش ناتمام ماند؛ اما در واقع وی با ایجاد توسعه کشاورزی و حمایت از تولیدات داخلی و صنایع بومی توانست برنامه اقتصادی موفقی در کشور اجرا کند. وی گام های مهمی در زمینه تقویت اقتصاد داخلی ایران برداشت. برنامه های اقتصادی وی مورد تقلید برخی ازدولتمردان دوره های بعدی نیز قرار گرفت.

امیرکبیر صنعت ملی را ترقی بخشید و با گرفتن شش کارخانه در عصر امپراطوری رم، پدر صنایع ملی ایران نامیده شد. او در مدت صدارتش به همه ی امور رسیدگی می کرد و به مسائل و مشکلات مردم می پرداخت.

یکی از ویژگی های بارز امیرکبیر که باعث دشمنی بسیاری از درباریان و بزرگان به خصوص مهد علیا مادر ناصر الدین شاه با او شده بود، به کار گرفتن افراد لایق و منصوب نکردن افراد نالایق بود.

جای تردید نیست که یک مدیر توانمند، بدون اجزای اجرایی و فکری توانا، قادر به اجرای طرح‌های خود و انتظام امور نبود. در شرایطی که تعیین حاکمان و مأموران حکومتی، با اسباب روابط و رشوه رقم می‌خورد، امیر یک‌تنه وارد میدان شد و روی نام افراد نالایق، خط قرمز کشید. نامه‌ای منسوب به او باقی است که در آن، توصیه عمه شاه را برای امارت فردی در کاشان رد کرده است. بیشتر افرادی که امیر برمی‌گزید، بعدها نیز در کسوت مأموران پاک‌دست حکومت خدمت کردند؛ اعتضادالسلطنه یکی از این افراد بود که مدت‌ها وزارت داخله امیر را برعهده داشت و نقش مهمی در سرکوب شورش فرقه بابیه ایفاکرد. میرزاتقی‌خان به افراد لایق، برای فعالیت در حوزه مأموریت‌شان، اختیار تام می‌داد و بر همین اساس، از آن‌ها انجام وظیفه مطالبه می‌کرد.

در نهایت باید بپذیریم که برای شناساندن شخصیت‌ها کم توجه و منفعل مانده ایم. امیرکبیر جهان و ایران را می شناخت و این آگاهی دلیل دید و اندیشه توسعه یافتگی وی بود.

در سالروز شهادت آن مرد بزرگ باید ما نیز با مطالعه تاریخ و شناخت این شخصیت‌های برجسته بتوانیم در راه توسعه گام برداریم و میهن خویش را کنیم آباد…

منبع: یاقوت نیوز

برچسب ها: پدر صنایع ملی ایران , توسعه بر محور نبوغ انسان , راه توسعه , فرایند نوگرایی , میرزا تقی خان امیرکبیر