جشن ایرانیان در بلندترین شب سال 

به گزارش یاقوت نیوز؛ فرهان پور همدان؛ یلدا بلندترین شب سال است و بزرگداشت این شب یکی از کهن ترین و قدیمی ترین جشن های ما ایرانی هاست  که خوشبختانه سال گذشته نیز به ثبت میراث جهانی رسیده است.

یلدا فرصتی دوباره برای مرور مشق های خوبی است که در روزمرگی ها غبار گرفته و فراموش شده است. مجالی است برای لبخندهای پدربزرگ و مادربزرگ، مجالی برای جمع شدن در کنار یکدیگر، مجالی برای آغوش پر مهر و لبخندهای گرم کودکان. فرصتی برای دیدارها در لابه لای روزمرگی یکساله همه ما، چه عطری دارد بوی چای و نقل و پولکی و آجیل داغ  و گرمای کرسی خانه مادربزرگ.

چیدن هندوانه و انار در کنار میوه های رنگارنگ، شیرینی و شکلات و باقلوا و تفأل به فال حافظ شیرازی همه و همه گرمابخش این شب طولانی است. گویی ایرانیان باستان جشن پایان شب سیاه و سپری شدن ظلمت را در درازا و بلندی روزهای پس از این شب جشن می گیرند. یلدا به راستی آیین زیبایی است که باید همه ما ایرانیان به این جشن افتخار و مباهات کنیم.

فریبا نعمتی کارشناس مردم شناسی اداره میراث‌فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان در گفتگو با یاقوت نیوز با بیان اینکه شب یلدا یک‌مراسم ملی است و آداب و رسوم خاصی دارد، گفت: همدان یکی از شهرهای سردسیر کشور بوده که از پاییز کرسی ها بخاطر سردی هوا روشن می شده.

وی ادامه داد: در همدان به شب یلدا شب چله می گفتند و معتقد بودند که چله بزرگ از این شب شروع و تا ۱۰ بهمن ماه ادامه دارد.

نعمتی با اشاره به اینکه یکی از آداب شب یلدا صله رحم و رفتن به خانه بزرگترها بوده افزود: در قدیم خانواده معنی گسترده ای داشته و مثل امروز زندگی شهرنشینی معنا نداشته و حتما رسم بوده که شب چله به خانه بزرگتر فامیل می رفتند.

کارشناس مردم شناسی اداره میراث‌فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان خاطرنشان کرد: هر فردی از خانواده به مقتضای خودش چیزی از تنقلات و خوراکی برای شب یلدا به خانه پدر بزرگ و مادربزرگ ها می برده است.

وی گفت: براساس اقلیم هر منطقه خوراکی ها و تنقلات تهیه می شده برای مثال در همدان عدس و گندم بو داده، کنجد، نقل شیرین، کدو حلوایی و اگر پیدا می شده انار و هندوانه، شیرینی خانگی شیرمال و کماج برای شب یلدا بر سر سفره می گذاشتند.

نعمتی اضافه کرد: انتظار بوده که کل خانواده در آن شب با تدارک آش و آبگوشت دورهم غذایی میل کنند و پس از صرف شام با تفأل به دیوان حافظ توسط افراد باسواد و صاحب ذوق لحظات شادی را سپری کنند.

وی در خصوص رسوم دیگر این شب یادآور شد: یک رسم دیگر فال سوزن بوده که به ثبت ملی رسیده این رسم اینگونه بوده که دختر بچه نابالغی تقریبا در سن ۸ سالگی لباس قرمز می پوشیده و در کوزه ای که از شب قبل پر از آب شده هر کس براساس نیتی که داشته یک‌نشان از خود در کوزه می انداخته و دختر بچه با درآوردن هر نشان از کوزه با سوزن و نخ روی پارچه رنگی آن خواسته و آرزو را می دوخته تا  خواسته هر فرد به کائنات وصل و برآورده شود.

نعمتی با اشاره به اینکه در روستاهای دیگر نیز فال مهره می انداختند و با انداختن هر مهره در کوزه شعر می خواندند و فال می گرفتند، ادامه داد: رسم دیگر مهمان کردن خانواده عزادار در این شب بوده و برای کسی که تازه عروس بوده مجمعی از انار و میوه و پارچه و نقل برای خانواده عروس می بردند و در قبال این کار خانواده عروس هم در همان مجمع یک هدیه ای برای خانواده داماد می فرستادند.

وی فلسفه اصلی شب یلدا را در کنار هم بودن در طولانی ترین و تاریک ترین شب سال عنوان کرد و افزود: ایرانیان معتقد بودند که تاریکی و ظلمت این شب را باید در کنار هم با کرسی و آتش سپری کنند.

این کارشناس مردم شناسی در تحلیل تمثیلی شب یلدا گفت: ایرانیان در جشن شب یلدا در سخت‌ترین و سردترین شب سال در کنار هم جمع می شوند و معتقدند سختی را می توان پیمود تا به گرما و آفتاب همدلی و همفکری رسید.

نعمتی آیین و جشن شب یلدا را ارتباط انسان با طبیعت و کیهان دانست و گفت: دادن هدیه و کادو ، شب نشینی و درد و دل کردن و از احوال هم با خبر شدن همه و همه تمثیلی از کاربردهای شب یلدا در آیین ایرانیان است که علاوه بر فال حافظ خواندن کتاب امیر ارسلان، شاهنامه و خاطره خوانی از گذشته ها هم زینت بخش این شب به یادماندنی بوده است.

نویسنده: : منیژه فرهان پور

برچسب ها: بلندترین شب سال , جشن یلدا، , شب چله , فریبا نعمتی، , مردم شناس،