عارضه کج گردنی چیست؟/ تمرینات اصلاحی

عارضه کج گردنی

یاقوت نیوز؛ مهتاب احمدی

کوتاهی یک طرفه عضله جناغی چنبری سینه ای در نتیجه کج گردنی عضلانی مادر زادی، یک نوع تغییر شکل نامتقارن است که در آن به همراه کوتاهی عضله، سر به یک سمت خم شده و چانه به سمت مقابل می چرخد. این تغییر شکل با چرخش و کج شدن سر شخص همراه می باشد این اختلال ممکن است مادر زادی، اکتسابی، حاد، موقت یا مزمن باشد. شایع ترین ناهنجاری های گردنیکج، نوع عضلانی مادر زادی شیر خوار است که در اثر کوتاهی عضله جناغی_چنبری پستانی ایجاد می شود.این ضایعه معمولا در سمت راست اتفاق می افتد و سبب کج شدن سر به این سمت و چرخش چانه به سمت مخالف می شود.علت نوع مادر زادی ناشناخته است و در اکثر افراد خود به خود بهبود می یابد.

یکی از دلایل ناهنجاری وجود فیبروز عضله جناغی چنبری سینه ای می باشد که بلافاصله بعد ازان کوتاهی ایجاد می شود.این عوامل باعث ایجاد عدم دژنراسیون فیبر های عضلانی، التهاب حاد و در نهایت فیبروزه شدن عضلات شد.این علائم غیر طبیعی شبیه بع آن چیزی است که در کج گردنی عضلانی مادر زادی دیده می شود.در بررسی ها مشاهده شده که بیشتر بچه های مبتلا به تورتیکولی مادر زادی نوع عضلانی، بصورت بریچ یا با فور سپس به دنیا آمده اند.

اختلالات ضربه ای در عضله، خونریزی را بوجود می آورد که به دنبال آن، بافت فیبروزی در داخل عضله ایجاد می شود.اما در آزمایشات میکروسکوپ نمونه های جراحی هیچ گونه نشانه ای از خونریزی و یا واکنش نسبت به ضربه دیده نمیشود.وضعیت های غلط داخل رحمی ممکن است باعث بروز کم خونی شود.بچه های مبتلا به کج گردنی مادر زادی معمولا مبتلا به سایر ناهنجاری های مادر زادی می باشند.متاسفانه در بیشتر بیماران پرونده خانوادگی دقیقی در دسترس نیست.

در ده روز اول زندگی تومور فیبروزی در داخل عضله جناغی چنبری سینه ای لمس می شود که غیر حساس و به شکل استوانه ای است .این تومور بزرگترین انداره را در عرض یک ماه پیدا میکد، سپس به تدریج کوچک شده و بالاخره ظرف 2تا 6 ماه ناپدید می گردد  که بعد از آن، کوتاهی در عضله دیده می شود.

 

یافته های بالینی:

تغییر شکل ممکن است در هنگام تولد، یا دو سه هفته بعد از تولد ایجاد شود.سر به سمت عضله درگیر خم شده و چانه به سمت مقابل می چرخد.چرخش گردن به سمت تغییر شکل و حرکات فلکسیون طرفی به سمت مخالف محدود می شود. در لمس معمولا یک تورم سخت غیر حساس دوکی شکل و یا تومور در عضلع جناغی_چنبری _سینه ای، زیر دست احساس می شود.

این تورم به تدریج طس 2 یا 4 هفته بزرگ  شده و به اندازه بند انتهایی شست در بزرگسالان می شود.سپس این تورم به تدریج در عرض 2یا 6 ماه ناپدید می شود.اگر کوتاهی عضله درمان نشد، تغییر شکل ثانویه در سر و گردن به علت وضعیت غیر طبیعی ایجاد می شود.

خستگی چشم در اثر کار زیاد یا در اثر نقص کانونی چشم به علت عدم تعادل عضلات چشمی ایجاد می شود.ممکن است اسکولیوز در مهره های تحتانی گردن و فوقانی پشتی یا تقعر به سمت ضایعه پیشرفت کند، اگر ناهنجاری تصحیح نشود، بافت نرم در سمت ضایعه در حین رشد با کوتاهی تطابق پیدا می کند.نیام عمقی گردن ضخیم و کوتاه می شود.عضلات نردبانی قدامی و میانی کوتاه شده و غلاف کاروتید و عروق داخل آن کوتاه می گردند.

علائم تغییر شکل گردن کج مادر زادی:

وضعیت سر

سر مطابق با عمل عضله جناغی_چنبری_ پستانی به سمت عضله درگیر خم می شود و چانه به سمت مقابل می چرخد یعنی در گردن کج(تورتیکولی) سمت چپ سر، به سمت چپ خم می شود و چانه و صورت به طرف راست می چرخد.شانه سمت چپ بلند می شود و تمام سر به طرف سالم جا به جا می شود .عضلات کوتاه شده سخت می شوند و ممکن است تورم موضعی در مراکز این عضلات وجود داشته باشد، ولی دردی وجود ندارد.تغییر شکل با رشد فرد افزایش پیدا می کند.بنابر این، مهم است که این عارضه هرچه سریعتر اصلاح شود.

عدم تقارن در صورت:

صورت سمتی که کوتاهی وجود دارد، کوچکتر می شود و گوشه چشم و لب به سمت پایین کشیده می شود چشم در سمت درگیر، کوچکتر از سمت سالم است و از لحاظ ظاهری نیز تغییر می کند.یعنی به مقدار جزئی به سمت درگیر کشیده می شود. اختلالات صورتی ممکن است در کودکان مورد توجه قرار نگیرد. ولی با رشد آنها این اختلالات چشم گیر تر می شوند.این تغییر شکل ها متعاقب درمان وقتی که سر در وضعیت مستقیم قرار می گیرد.خیلی مشخص می باشد.اما به تدریج اصلاح شده و بالاخره ناپدید می شود.والدین بایستی نسبت به این مسئله مطمئن باشند، در بچه های کوچکتر این تغییر شکل، ممکن است در عرض چند ماه اصلاح شود.ولی در مورد بزرگترها ممکن است که 2یا 3 سال طول بکشد.در بیماران با درگیری دو طرفه، هر دو عضله گرفتار شده در این صورت ، سر به جلو خم شده و کیفوز از عوارض این ضایعه خواهد بود ، اما این نوع درگیری معمولا نادر است.

تشخیص افتراقی:

تشخیص گردن کجی مادر زادی معمولا مشکل نیست و آن هم به علت وجود علامت مشخضه که همان کوتاهی طناب مانند عضله جناغی_چنبری _سینه ای می باشد است.تومور دوکی شکل، ممکن است در مراحل اولیه تشخیص داده نشود.از هر بیماری، بایستی برای تشخیص دقیق بیماری از سایر بیماری ها به عمل آید. مثلا همی ور تبرا و سندرم گردن کوتاه، در تشخیص افتراقی آنچه که باید در نظر گرفته شود، ضایعات تروماتیک مهره های گردنی، نظیر شکستگی و نیمه در رفتگی چرخشی است.ضایعات التهابی یکطرفه، نظیر لنفوئیت های گردنی، اختلالات بینایی که در آن، بچه فقط در صورتی می تواند شی را به صورت ببیند که سرش چرخش پیدا کند. تومورهای طناب نخاعی گردن و گردن کجی اسپاسمودیک، از دیگر موارد تشخیص افتراقی می باشد.

 

تغییر شکل گردن کجی به صورت اکتسابی:

چنین تغییر شکلی به این علل ایجاد می شوند: التهاب، ضربه، اختلالات عصبی، سوختگی و همچنین وضعیت های غلط.

بچه هایی که در اغلب موارد سرشان را کج نگه می دارند، با تداوم و تکرار این وضعیت غلط، موجب انحراف سر به یک سمت می چرخد.بجه هایی  هم که به علت آرایش غلط موها، و ریختن موها روی یک چشم ، سرشان را کج نگه می داردن، در دراز مدت موجب بروز انحراف در ناحیه گردن خود خواهند شد.عوارضی که این ضایعه دارد، عبارت است از: ظاهر ناخوشایند، بروز اشکالاتی در مفاصل گردنی در دراز مدت، و درد بر اثر کشیده شدن برخی از عضلات و کوتاهی برخی دیگر.

برای تشخیص این ضایعه، از ناحیه پشت، زاویه شوکی مهره های گردن وپشت را علامت می گذاریم و پس انها را به هم وصل می کنیم.در حالت طبیعی، یک خط عمود تشکیل می شود اگر ضایعه گردن کج وجود داشته باشد، این خط در ناحیه گردن به صورت مایل خواهد بود.

اصول اصلاحی:

هدف ازدرمان، اولا طویل کردن، افزایش طول عضلات کوتاه شده است که باعث ایجاد ناهنجاری هستند تا سر و گردن، در وضعیت تصحیحی قرار بگیرد.ثانیا بایستی به بچه ها آموزش داد که وضعیت اصلاح شده را نگه داشته و کنترل کنند.ارزیابی فیزیکی به تنهایی برای بیمارانی که در مراحل  اولیه بیماری هستند مفید است.یعنی در نوزادان، بچه هایی که تازه متولد شده اند و در سایر بیماران درمان جراحی قبل از درمان فیزیکی موثر است.

حرکات کششی:

شامل کشش عضله جناغی_چنبری _پستانی است.برای مثال، اگر سر به سمت چپ کج شده باشد، به راست نیز چرخش خواهد داشت.این به خاطر عملکرد عضله جناغی_چنبری_پستانی است.این عضله در سمت چپ کج شده باشد، به راست نیز چرخش خواهد داشت.این به خاطر عملکرد جناغی_چنبری_پستانی است این عضله در سمت چپ، عمل خم کردن سر را به سمت چپ و چرخش سر را به راست انجام می دهد.یکی از اهداف حرکات اصلاحی، به دست اوردن انعطاف پذیری این عضله است.برای این منظور، سر را به سمت راست خم می کنیم  و سپس به سمت چپ می چرخانیم و تمام ورزش ها و حرکات برای تصحیح چنین عارضع ای، باید به کار گرفته شوند.

کشش عضلات و بافت های نرم کوتاه شده در سمت خم (در مثال بالا سمت چپ )است.از فرد می خواهیم تا سر را به سمت راست خم کند.

برای اعمال کشش بیشتر، از فرد میخواهیم که با دست خود، نیز فشار وارد اورد و سر را به سمت راست خم کند.

حرکات تقویتی:

حرکات تقویتی شامل تقویت عضلات عضلع جناغی_چنبری _پستانی در سمت مخالف(در مثال بالا، عضله سمت راست) است.برای این منظور، از فرد می خواهیم که سر را به سمت راست خم کند و در مرحله بعدی،علاوه بر خم کردن به سمت راست، سر را به سمت چپ نیز بچرخاند.

فرد حرکت فوق را انجام می دهد و در مقابل حرکت، با دست مقاومت ایجاد می کند تا عضله بیشتر تقویت شود.برای این منظور، فرد ابتدا از انقباضات ایستا شروع می کند، یعنی دست خود را در یک طرف سر(بالای گوش) قرار می دهد و سعی می کند سر را به سمت مخالف حرکت دهد.

از طرف دیگرنیز سعی می کند سر را به همان سمت حرکت دهد.به این ترتیب، عضلات خم کننده طرفی گردن منقبض می شوند، ولی حرکتی صورت نمی گیرد.برای مثال، اگر سر به سمت چپ کج شده باشد، باید عضلات طرفی سمت راست تقویت شوند، البته بتدریج اجازه حرکت نیز می دهد تا عضلات سمت راست در دامنه بیشتری تقویت شوند.

 

برچسب ها: تمرینات اصلاحی , حرکات اصلاحی , کج گردنی , مهتاب احمدی